مطففین ۸۳

ســوره مُطَفّفیـن (کم فروشان)

     در این سوره هشدار و تهدید شدیدى نسبت به کم فروشان و اینکه به علت عدم ایمان به رستاخیز و عدم داشتن ایمان راسخ اینگونه گناهان بروز مى کند آمده است و در ادامه سرنوشت فجّار در آنروز بزرگ و  قسمتهائى از مواهب عظیم و نعمتهاى روح پرور نیکوکاران در بهشت ودیگر موارد راجع به قیامت بیان شده است.

   مطففین صیغه اسم فاعل از مصدر" تطفیف " و از ریشه" طف " و در لغت به معناى کناره چیزى است که شامل همه آن چیز نمى شود، و به همین دلیل به یک چیز ناقص و سبک "طف و یا طفیف " مى گویند. و تطفیف به معناى کم و ناقص کردن حق کسى - کم فروشى - نیز به کار رفته است.

 کلمه «تطفیف» به معناى نقص در کیل و وزن است که مطففین از آن گرفته شده است کارى که خداى تعالى از آن نهى کرده و آنرا افساد در زمین خوانده است و مطففین کسانى هستند که حق را براى خود رعایت مى کنند ولى براى دیگران رعایت نمى کنند و به عبارتى دیگر حق را براى دیگران آنطور که براى خود رعایت مى کنند، رعایت نمى نمایند و این خود باعث تباهى اجتماع انسانى است که اساس آن بر تعادل حقوق متقابل است و اگر این تعادل از بین برود و فاسد شود همه چیز فاسد میشود.

   آنطور که در روایات اشاره شده است بسیارى از اهل مدینه تاجر بودند و در کار خود کم فروشى مى کردند و بسیارى از معاملات آنها معاملات حرام بود. این سوره نیز در همین خصوص نازل شده است و پیامبر (ص) در این سوره قبل از هر چیز کم فروشان را مورد تهدید شدیدى قرار داده که این در حقیقت اعلان جنگى است از ناحیه خداوند به این افراد ظالم و ستمگر و کثیف که حق مردم را به طرز ناجوانمردانه اى پایمال مى کنند و جالب اینکه خداوند «وَیْل» را درباره هیچ کس در قرآن قرار نداده مگر اینکه آنرا کافر نام نهاده باشد.

   البته بیان نعمت‏های جاودان و شادی و سرور بهشتیان، نور امید را در دل مومنان روشن می‏سازد و آنان را در برابر نیش و نوش‏های مجرمان دلداری می‏دهد تا بر اثر تحقیر و استهزای آنان اندوهگین نشوند. مال حرام از راه کم‏فروشی، عامل سقوط انسان است‏. لقمه‏ حرام، انسان را تا مرز کفر پیش می‏برد. گناه، انسان را به کفر و انکار حقایق وامی‏دارد. بالاتر از گناه، انس گرفتن با گناه است، به گونه‏ای که کم فروشی شغل انسان شود. کم فروشی هر صنفی متناسب با خودش می‏باشد: معلم، کارگر، نویسنده، فروشنده، مهندس، دکتر و دیگر مشاغل، هر کدام در انجام وظیفه خود کوتاهی کنند، کم فروشند. کم‏فروش، خود را زرنگ می‏داند، مردم را دوست ندارد، خدا را رازق نمی‏داند و ظلم اقتصادی به جامعه می‏کند. کم فروشی از گناهان کبیره است، زیرا وعده عذاب برای آن آمده است‏. در روایات می‏خوانیم: هرگاه مردم گرفتار گناه کم‏فروشی شوند، زمین روییدنی‏های خود را از مردم باز می‏دارد و مردم به قحطی تهدید می‏شوند. انضباط و دقّت اقتصادی، در راس برنامه‏های اصلاحی انبیاست. چنان که حضرت شعیب به قوم خود فرمود: «اَوْفُوا الْکَیْلَ وَ لاتَکُونُوا مِنَ الْمُخْسِرِینَ وَ زِنُوا بِالْقِسْطاسِ الْمُسْتَقِیمِ وَ لاتَبْخَسُوا النَّاسَ اَشْیاءَهُمْ وَ لاتَعْثَوْا فِی الْاَرْضِ مُفْسِدِینَ» (شعراء/183ـ181) پیمانه را (در معامله) کامل و تمام بدهید و از کم کنندگان و خسارت زنندگان نباشید و با ترازوی درست وزن کنید و کالاهای مردم را کم ندهید و روی زمین مفسدانه عمل نکنید. در تاریخ عاشورا می‏خوانیم که امام حسین(ع) چند مرتبه لشگر یزید را موعظه کرد و از آنان اقرار گرفت که مگر من فرزند فاطمه دختر پیامبر شما نیستم، مگر حلالی را حرام یا حرامی را حلال کرده‏ام؟ مگر شما با هزاران نامه از من دعوت نکردید؟ و ... در پایان فرمودند: «قد ملات بطونکم من الحرام» شکم‏های شما از حرام پر شده و دیگر سخن حق در روح شما اثری ندارد.

          البته بعید نیست با استفاده از الغاى خصوصیات کم فروشى و کم گذاران در خدمات را نیز فرا گیرد. فى المثل اگر کارگرى و کارمندى چیزى از وقت خود بدزدد در ردیف مطففین و کم فروشانى است که آیات این سوره سخت آنها را نکوهش کرده است .

     حتى بى تناسب نیست اگر هر گونه تجاوز از حدود الهى و کم و کسر گذاشتن در روابط اجتماعى و اخلاقى را مشمول آن بدانیم .

     بنابراین با توجه به اهمیت نتایج حاصله از مفهوم مطففین و آثار سوء این خصلت که ریشه در روابط اجتماعى انسانها دارد این سوره بنام «مطففین» به معنى کم فروشان نامگذارى شده است . 

                                   

                                      برای ارائه نظرات خود اینجا را کلیک کنید