انسان76

ســوره انسـان (مخلوق نوع بشر)

     این سوره نامهاى متعدد دیگرى نیز دارد که مشهورترین آنها سوره «انسان» و «هل اتى» میباشد که هر کدام از آنها از یکى از کلمات اوائل این سوره گرفته شده است. هر چند در روایاتى که آمده تنها از «هل اتى» یاد شده است. نام دیگرى که این سوره به آن معروف است «دهر» است.

     این سوره خلقت انسان را بعد از آنکه نامى از او در میان نبود خاطر نشان مى سازد و هدایت و آزادى اراده او را بیان مى کند.

     در ادامه مواردى مانند پاداش ابرار و نیکان و دلائل استحقاق این پاداشها و طریق اجراى احکام و راههاى خودسازى و حاکمیت مشیت الهى بیان مى کند.

     با اینکه بیشترین بحثهاى این سوره پیرامون قیامت و نعمتهاى بهشتى است ولى در آغاز سخن از آفرینش انسان است. چرا که توجه به این آفرینش زمینه ساز توجه به قیامت و رستاخیز است و منظور از آفرینش انسان، نوع انسان که عموم افراد بشر را شامل میشود است.

     به طور مسلم روزگارى بوده که نامى و نشانى از انسان نبوده است یعنى انسان از جنس بشرکنونى.

     کلمه «دهر» که در ادامه نام انسان در اولین آیه این سوره ذکر شده است بى دلیل با خلقت انسان نیست. این کلمه به معنى زمانى ممتد و طولانى وبدون حد است یعنى زمانى که نه اولش مشخص است و نه آخرش.

     انسان چیزى نبود که با ذکر نامش جزء مذکورات باشد مثلاً چیزى در مقابل زمین یا آسمان یا خشکى و ترى و غیره بوده باشد وبدین جهت نامى از او در میان نبود که هنور خلق نشده بود تا موجود بشود ومثل سایر موجودات نامش برده شود. یعنى انسان شى‏ء نبود و چون مى دانیم شى‏ء بوده ولى شى‏اى که مذکور شود نبود به این دلیل که ماده انسان موجود بوده و لیکن هنوز بالفعل به صورت انسان در نیامده بوده یعنى انسان موجودى است حادث که در پدید آمدنش نیازمند به صانعى است که او را بسازد و خالقى که او را خلق کند و همین طور هم بوده.
پروردگارش او را آفریده و به تدبیر ربوبیش  به ادوات شعور یعنى سمع و بصر مجهزش کرده تا با آن ادوات شعور به راه حق هدایت شود یعنى راهى که در طول حیاتش واجب است طى شود (البته این جا مراد آدم ابوالبشر نیست بلکه او از نطفه خلق نشده است) اینجا توجه اى نیز به آن مدت زمانى که بر انسان گذشته که چیزى قابل ذکرى نبوده و در نهایت به انسان تبدیل شده گردیده است (دهر) که بعد از آن داراى مقام تکلیف و تعهد و مسئولیت و آزمایش و امتحان وهدایت و اختیار میگردد. و این نیست مگر نشانگر قدرت خداوند بارى تعالى که نشان مى دهدچگونه از چیزى پَست و آبى اندک چیزى را از حالى به حالى دیگر و طورى به طورى دیگرتبدیل مى کند که چیزى میشود مانند انسان که مى تواند مقامى همچون محمد(ص) - على(ع)-فاطمه (ص) و ... داشته باشد.

     براى انسان نوع بشر پیش از آنکه موجود گردد زمان ممتدى گذشته که آنها در آن زمان درصُلب پدران نطفه بودند و چیز قابل ذکر نشده است، از آن حالت انسان به وجود آمد و به صورت زیبا آراسته شد، صاحب امور دنیا و آخرت گردید و راه خیر و شر را در مقابل خود دید که با قدرت و اختیار و هدایت بتواند آنرا انتخاب کند. انسانهائى آفریده شدند که نمونه هاى آن اولیاءخدا هستند کسانى که با اعمالشان علاوه بر اینکه درجه اعمال آنها و اجر و مزد آخرتشان معلوم است، براى ملت اسلام در این سوره و کل قرآن مجید به یادگار دستورالعمل فوق العاده قرار داده شده است.

     به عبارت دیگر مدت زمانى که آن را هیچ کس جز خدا نمى داند، مدتى مملو از تغییرات و دگرگونیها و تحولات بسیار که هر روز لباس تازه اى از حیات وزندگى بر نطفه پوشانیده میشود و او را در مسیر تکامل در آن مخفى گاه پیش مى برد که در نهایت به انسان تبدیل میشود .

     لذا چون در این سوره از آفرینش انسان و چگونگى آفرینش انسان و ذکر اوصاف خیر و شر او بیان شده است به سوره انسان نامگذارى شده است و از جهت دیگر به دلیل اشاره به زمانى که قبل از آفرینش انسان نوع بشر بر او گذشته است که خود حکاتى از عظمت پروردگار است. 

 این سوره نیز به غیر از نامهاى انسان - هل اتى به سوره «دهر» یعنى زمانى ممتد و غیر محدود که منظور از زمان همان مواردى است که توضیح داده شد نام نهاده شده است. 

                                   

                                      برای ارائه نظرات خود اینجا را کلیک کنید