الرحمن ۵۵

ســوره الـرَّحـمن (بخشاینده)

     این سوره به طور کلى بیانگر نعمتهاى مختلف معنوى و مادى خداوند است که بر بندگان خود ارزانى داشته و آنها را غرق در آن ساخته است. به طوریکه مى توان نام این سوره را سوره «رحمت» یا سوره «نعمت» گذارد و به همین دلیل با نام مبارک «الرحمن» که رحمت واسعه الهى را بازگو مى کند آغاز شده است و با جلال و اکرام خداوند پایان گرفته است.

   در این سوره 31 بار سوال عتاب آمیز؛ "کدامیک از آلاى (نعمتهاى) پروردگارتان را تکذیب  میکنید؟"  تکرار شده است که به وسیله آن از بندگان اقرار بر نعمتهاى خود مى گیرد.

     بنابراین در این سوره از نعمتهاى بزرگ خلقت تعلیم و تربیت، حساب و میزان، وسائل رفاهى انسان، غذاهاى روحى و جسمى سخن گفته شده است. همچنین چگونگى آفرینش انس و جن و خلقت آسمان و زمین و ذکر نعمتهاى غیر دنیوى مانند نعمتهاى بهشتى اعم از باغها، چشمه ها، میوه ها، همسران زیبا و باوفا و انواع لباسها بیان شده است.

     این سوره از قول رسول اکرم(ص) به عروس قرآن تشبیه شده است که فرمودند براى هر چیز عروسى است و عروس قرآن سوره الرحمن است. لذا از آنجا که این سوره بیانگر انواع نعمتها و مواهب بزرگ الهى است با نام مقدس «رحمن» که رمزى از رحمت واسعه اوست آغاز میشود. چرا که اگر صفت رحمانیت او نبود این چنین خوان نعمت را براى دوست و دشمن نمى‏گسترانید.  پس نام رحمن بعد از نام الله گسترده ترین مفهوم را در میان نامهاى پروردگار دارد و میدانیم خداوند داراى دو رحمت است: رحمت عام و رحمت خاص.

 نام رحمن اشاره به رحمت عام اوست که همگان را شامل میشود و نام رحیم اشاره به رحمت خاص اوست که مخصوص اهل ایمان وطاعت اوست. شاید به همین دلیل نام رحمن بر غیر خدا هرگز اطلاق نمیشود مگر اینکه با کلمه عبد همراه باشد ولى وصف رحیم به دیگران نیز گفته میشود چرا که هیچ کس داراى رحمت عام جز او نیست.

     بنابراین آنچه در عالم هست چه عینش و چه اثرش از نعمتها و آلاى خداى تعالى است و به همین‏مناسبت است که‏ این سوره ‏با نام‏ رحمن‏ آغاز شده‏ است که صفت رحمت و همکارى خداست کلمه «الرحمن» صیغه مبالغه از رحمت است و بر زیادى رحمت دلالت مى کند رحمت به وسیله بذل نعمت و به همین جهت مناسب آمد که در این سوره نعمتهاى عمومى را به رخ بکشد چه نعمتهاى دنیائى مؤمن و کافر را و چه نعمتهاى آخرتى مومن را. 

     بنابراین آنچه که مسلم است بذل چنین نعمتهائى فقط از ناحیه خداوند است و رحمن از اسامى خاص به خداى تعالى است و غیر از خدا را رحمن نمى نامند و این سوره به نام «الرحمن» به معنى بخشاینده نامگذارى شده است. 

                                   

                                      برای ارائه نظرات خود اینجا را کلیک کنید