الفاتحه 1

سوره فاتحة الکتاب [گشاینده](گشایشگر - آغازگر)  

این سوره در میان سوره های قرآن درخشش فوق العاده ای دارد زیرا از نظرلحن و آهنگ ،فرق روشنی دارد،به خاطر این که سوره های دیگر همه به عنوان سخن خداست، اما این سوره از زبان بندگان است. به تعبیر دیگر در این سوره خداوند طرز مناجات و سخن گفتن با او را به بندگانش آموخته است. این سوره با حمد و ستایش خداوند شروع می شود و با ابراز ایمان به مبدأ و معاد(خداشناسی و ایمان به رستاخیز) ادامه می یابد و با تقاضاها و نیازهای بندگان پایان می گیرد.

   این سوره اساس قرآن است و دلیل این سخن با تأمل در محتوای آن روشن می شود چرا که این سوره در حقیقت فهرستی از مجموع محتوای قرآن است که بخشی از آن توحید و شناخت صفات خداو بخشی در زمینه معاد و رستاخیز و بخشی از هدایت و ضلالت که خـط فاصـل مؤمنـان و کـافـران است سخن مـی گـویـدو اشاره به حکمیت مطلق پروردگار و مقام ربوبیت و نعمت های بی پایانش است که به دو بخش عمومی و خصوصی(رحمانیت و رحیمیت) تقسیم می گردد ، و نیز اشاره به مسأله عبادت و بندگی   و اختصاص آن به ذات پاک او شده است. به تعبیر دیگر این سوره مراحل سه گانه ایمان، اعتقادبه قلب-اقرار  به زبان-، عمل به ارکان را در بر داردو در یک کلام این سوره ام الکتاب قرآن است، و «ام» به معنی اساس و ریشه است. پس هر چیزی را اساس و شالوده ای است و اساس و شالوده و زیر بنای قرآن،سوره فاتحه الکتاب است.

     قرآن با تمام عظمتش اکنون در برابر این سوره قرار گرفته است و این از شأن عظمت این سوره است.

     فاتحه الکتاب که نام این سوره است به معنی آغازگر کتاب(قرآن) است و از روایات مختلفی که از پیامبر اکرم(ص) نقل شده است به خوبی استفاده می شود که این سوره در زمان خود پیامبر (ص) نیز به همین نام شناخته می شده است.

     لذا قرآن در زمان خود پیامبر اکرم(ص) به همین صورت امروز جمع آوری شده بود و سرآغازش همین سوره حمد بوده است.پس این سوره نام “فاتحه الکتاب“ به معنی آغاز گر و یا گشاینده کتاب قرآن را دارد، و هم نام “حمد“ به آن گفته می شود. بنابر این نام “فاتحه الکتاب“ به عنوان آغازگر و شروع کتاب در ابتدای قرآن به امر رسول گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی (ص) بر آن گذارده شده است، و اگر گاهی هم با نام “حمد“ گفته می شود به تعبیر آیه دوم این سوره است. حمد در لغت به معنی ستایش کردن در برابر کار یا صفت نیک اختیاری است. یعنی هنگامی که کسی آگاهانه کار خوبی انجام دهد و یا صفتی را برای خود برگزیندکه سرچشمه اعمال نیک اختیاری است، او را حمد و ستایش می گویند.البته این را نباید با مدح و یا شکر اشتباه گرفت چراکه مفهوم حمد “خاص“ است. اگر به این نکته نیز توجه کنیم که الف و لام در کلمه “الحمد“ به اصطلاح الف و لام جنس است و در اینجا معنی عمومیت را می بخشد چنین نتیجه می گیریم که هر گونه حمد و ستایش مخصوص خداوندی است که پروردگار جهانیان است ، چون او پروردگار همه جهانیان است.

      چون هر چه که هست و در اختیار ما قرار دارد همه از ناحیه اوست بنابراین تمام حمدها به او برمی گردد. پس کلمه “حمد“ این نکته را نیز می رساند که خداوند همه این مواهب و نیکی ها را با اراده و اختیار خود ایجاد کرده نه این که او یک منبع و یا مبدأ مجبور فیض بخش است . و حمد تنها در آغاز کار نیست بلکه پایان هر کاری نیز خواهد بود و حمد تنها چیزی است و تنها سخنی است که انسان بعد از فانی شدن در این دنیا که همه آن چه را که دارد از دست می دهد در آخرت تنها چیزی که از این دنیا با او منتقل می شود«حمد» و«سپاس» خداوند است.  

 دَعْوَاهُمْ فِیهَا سُبْحَانَکَ اللَّهُمَّ وَتَحِیَّتُهُمْ فِیهَا سَلامٌ وَآخِرُ دَعْوَاهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ سوره یونس . آیه 10

 و این سوره به نام« فاتحه الکتاب» و یا «حمد» نام گذاری شده است.  

                                  

                                      برای ارائه نظرات خود اینجا را کلیک کنید  

 :: تاریخ :  ۲۶ بهمن ماه سال 1389 | 6:23 PM | توسط : علیرضا ماجدی نیا ::