نجم ۵۳

ســوره نجـم (ستاره)

     این سوره به گفته بعضى نخستین سوره اى است که پیامبر بعد از علنى کردن دعوت خود آنرا آشکارا با صداى بلند درحرم مکه تلاوت کردند و مشرکان گوش دادند و همه مؤمنان آن روز وحتى مشرکان سجده کردند.

     در این سوره همانند سوره پیشین خود یعنى سوره طور که با کلمه «النجوم» به معنى ستارگان پایان یافت با کلمه «النجم» یعنى ستاره آغاز میشود که خداوند به آن سوگند یاد کرده است.

     ظاهر آیه آنچنان که اطلاق واژه النجم اقتضا مى کند سوگند به همه ستارگان آسمان است که از نشانه اى بارز عظمت خداوندو از اسرار بزرگ جهان آفرینش است و از مخلوقات فوق العاده عظیم پروردگار است.

     در این سوره بعد از سوگند پر معنائى از حقیقت وحى سخن مى گوید و تماس مستقیم پیامبراکرم (ص) را با پیک وحى یعنى جبرئیل روشن میسازد ودربخش دیگر از معراج پیامبر سخن گفته و سپس خرافات مشرکان در زمینه بتها و عبادت فرشتگان رابیان مى کند که سخت در این باره نکوهش مى شوند و سپس به مسأله توبه و معاد و بیان سرگذشت اقوام پیشین توجه دارد و نهایت از سجده در برابر ذات مقدس پروردگار عالم سخن مى گوید.

     در تعبیر نجم نیز نظرات مختلفى بیان شده است :

- اینکه مراد از نجم مطلق جرمهاى روشن آسمانى است و خداى تعالى در کتاب مجیدش به بسیارى ازمخلوقات خود سوگند خورده از آن جمله به چند عدد از اجرام سماوى از قبیل خورشید، ماه و سایر ستارگان سوگند خورده. بنابراین مراد از «هوُىِّ نجم» سقوط وافتاده آن در کرانه افق براى غروب  است.

- اینکه مرا از نجم قرآن است . چون قرآن به طور نجومى (تدریجى) نازل شده است .

- اینکه مراد از نجم ستاره ثریا است .

- اینکه مراد از نجم ستاره شعرى است.

- اینکه مراد از نجم ستارگان نیستند بلکه شهابى است که به وسیله آنها شیاطین جن رانده میشوند و عرب این شهاب را نجم مى نامد . (مجمع البیان - روح المعانى).

     بنابراین یاد از ستارگان وسوگند به آنها یاد عظمت خداوند است تکیه بر غروب آنها در حالیکه طلوع آنها بیشتر جلب توجه مى کند به خاطر این است که غروب ستارگان دلیل بر حدوث آنها میباشد و نیز دلیلى بر نفى عقیده ستاره پرستان همانگونه که در داستان حضرت ابراهیم آمده است.

     حال این سوگند براى چه یاد شده است ؟ بعد از اینکه تاکید میشود که پیامبر از راه حق منحرف نشده و مقصد را گم نکرده است و در گفتار و کردارش کمترین انصرافى ندارد وتاکید مى کند که هرگز او از روى هواى نفس سخن نمى گوید سپس مى افزاید که آنچه که او مى گوید چیزى جز وحى که بر او نازل شده نیست .

     یعنى او خودش چیزى نمى گوید و قرآن ساخته و پرداخته فکر او نیست واز ناحیه خداست و دلیل این ادعا در خودش نهفته است یعنى بررسى آیات قرآن و نشانه هائى که ذکر میشود که هرگز یک انسان هر چقدر هم عالم و متفکر باشد تا چه رسد به انسان درس نخوانده‏اى که در محیطى مملو از جهل و خرافات پرورش یافته قادر نیست چنین سخنانى پر محتوا بیاورد وآن نشانه ها را ظاهر سازد.

     بنابراین اینها همگى بر این معناست که اگر سوگند به چیزى خورده میشود تاکید بر اهمیت آن است و اینکه آنچه که گفته شده است وحى خداست و بیهوده نیست و اینکه این نشانه هاى روشن عظمت پروردگار است و از عجائب بزرگ جهان آفرینش است و از جمله موارد فوق العاده عظیمى است که به دست تواتمند خداوند براى انسانها خلق شده است و از طرف دیگر عبادت و تسبیح و حمد خداوند در دل شب و در آغاز طلوع فجر است که لطف و صفاى دیگر دارد چرا که از تظاهر و ریا دور است، استراحت شبانه به انسان آرامش مى بخشد و دیگر
حسنهائى که در آن نهفته است .

     این مواقع در حقیقت همزمان با وقتى است که پیامبر به معراج رفت و در خلوتگه راز قرارگرفت یعنى به هنگام پشت کردن ستارگان وطلوع صبح که این را از دیدگاه معنوى موضوع مى توان نگریست .

     لذا با توجه به اسرار و عظمتى که در خلق ستارگان وجود دارد که خداوند سوگند خود را شامل آن مى کند این سوره بنام «نجم» به معنى ستاره نامگذارى شده است. 

                                      

                                      برای ارائه نظرات خود اینجا را کلیک کنید